เทคนิค: ลดการแตกกิ่งย่อยหลังตัดยอดทุเรียน
เทคนิค: ลดการแตกกิ่งแขนงหลังตัดยอดกิ่งกระโดงเพื่อทอนความสูงในไม้ผล
หลังเก็บเกี่ยวผลผลิตนอกจากการตัดแต่งกิ่งและจัดทรงพุ่มแล้ว บางสวนจะมีการตัดยอดกิ่งกระโดงออกเพื่อลดทอนความสูงของต้นลง แต่ปัญหาที่มักตามมาคือ บริเวณยอดตอที่ตัดจะมีการแตกกิ่งน้ำค้าง (ยอดกระโดงใหม่) ขึ้นมาทดแทน และมักแตกกิ่งออกมามากกว่า 4-5 กิ่ง
ยอดกิ่งน้ำค้างเหล่านี้จะพัฒนาทดแทนยอดกิ่งกระโดงเก่าที่ตัดออก และยังเป็นยอดที่แก่งแย่งสารอาหารได้ดี จนเหมือนการตัดยอดออกไม่ได้ช่วยอะไร แทนที่จะลดทอนความสูงของต้นกับได้ยอดใหม่มาเพียบ
จากองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง ฮอร์โมนออกซินของพืช เราทราบว่า “ส่วนยอดและปลายกิ่ง เป็นส่วนที่มีการสร้างออกซินของพืช และออกซินจะเคลื่อนย้ายจากปลายยอดสู่ส่วนล่าง และเกิดปรากฏการณ์ยับยั้งการเกิดตาข้างที่ต่อไปจะเจริญเป็นกิ่งน้ำค้าง กิ่งแขนง ใบ และแก่งแย่งสารอาหารเพื่อการเจริญเติบโต” เนื่องจากยอดใหม่จะกลายเป็นแหล่งผลิตออกซินและมีส่วนสำคัญในการดึงสารอาหารเพื่อพัฒนายอดต่อไป
การยับยั้งการเกิดตาข้างของออกซินที่เกิดขึ้น เป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า
“การข่มของส่วนยอด (Apical dominance)”
การตัดยอดกิ่งกระโดงจึงทำให้เกิดการแตกตาข้างทดแทนยอดเก่า การแก้ไขปัญหาดังกล่าวสามารถทำได้โดยนำองค์ความรู้เรื่องการข่มของส่วนยอดมาใช้
โดยเมื่อตัดยอดกิ่งกระโดงแล้ว ให้ทำการแต่งรอยตัดให้เรียบแล้วทาหรือฉีดพ่นด้วยออกซิน ที่ระดับความเข้มข้น 45,000-60,000 ppm. (มก./กก.) ซึ่งความเข้มข้นระดับนี้จะเท่ากับการใช้สาร NAA 4.5% โดยไม่ต้องผสมน้ำและทาบริเวณรอยแผลที่ตัดใหม่ (รอยตัดใหม่เท่านั้น หากตัดไปแล้วและทิ้งไว้ ควรตัดตอเก่าและแต่งรอยแผลให้เรียบก่อนทา NAA) การทาด้วยสาร NAA จะยับยั้งการเกิดตาข้างหรือกิ่งแขนง-กิ่งน้ำค้าง ได้ราว 5-6 เดือน
บางครั้งการปีนขึ้นไปตัดยอดกิ่งกระโดงสูงๆ ทำให้การทาด้วยแปรงทาสีอาจเกิดความยุ่งยากในการปฏิบัติงาน ดังนั้น
การใช้ NAA 4.5% (ไม่ต้องผสมน้ำ) เทใส่ในกระบอกฉีดรีดผ้าขนาดเล็กๆ (กระบองขนาด 200-300 ซีซี.) พกติดเอวก็จะทำให้การทำงานสะดวกขึ้น การฉีดพ่นควรฉีดให้โดนเฉพาะส่วนของรอยแผลเท่านั้น หากฉีดฟุ้งกระจายไปโดนใบ จะทำให้ใบเหลืองและหลุดร่วง เนื่องจากออกซินความเข้มข้นสูงนี้ จะกระตุ้นการผลิตฮอร์โมนเอทีลีน หรือที่รู้จักในชื่อสารที่ใช้บ่มผลไม้ คือ อีทีฟอน
เอทีลีน มีบทบาทในการทำให้เกิดการแก่ การสุกแก่และการหลุดร่วง
นอกจากนี้ เราสามารถนำองค์ความรู้เรื่องปลายยอดเป็นแหล่งผลิตออกซินและการข่มของส่วนยอด ไปใช้ในการตัดแต่งกิ่งแขนง คือ ตัดแต่งกิ่งแขนงให้ชิดโคน หากเหลือตอจะทำให้เกิดตาข้างเจริญเป็นกิ่งแขนงหรือกิ่งน้ำค้างได้ง่ายและเร็ว เนื่องจากไม่มีออกซินจากส่วนยอดและตอที่เหลือไว้เป็นเนื้อเยื่อที่เจริญพัฒนาสร้างตาข้างใหม่ได้ง่าย
